Gastroskopi dendiğinde, mide içini görerek inceleme yöntemi anlaşılır. Hem uygulama biçimi, hem de görüntü­lerin değerlendirilmesi bakımından özel bir eğitim gerektiren bu yöntemin kulla­nılması, esnek endoskoplann geliştiril­mesiyle daha da kolaylaşmış, uygulama sırasında ortaya çıkabilecek olası tehli­keler önemli ölçüde azalmıştır. Yemek borusundan mideye uzatılan boru, bura­dan da bağırsaklara doğru itilerek ye­mek borusundan onikiparmak bağırsağına kadar sindirim sisteminin büyük bir bölümünü görme ve inceleme olanağı sağlamaktadır.

KULLANIM ALANLARI

• Yemek borusunun görüntülenmesi
Özofagoskopi, yani yemek borusunun (özofagus) görüntülenmesi sayesinde yemek borusu hastalıklarının birçoğu ortaya çıkarılabilir. Bunlar arasında ye­mek borusunun duvarlarındaki damarla­ra ilişkin bozukluklar, iltihaplanmalar, divertikül (cepleşme) oluşumu, ülserler, çeşitli kanamalar, daraltıcı hastalıklar ve tümör oluşumları sayılabilir.
Gizli kalmış ya da belirti veren ye­mek borusu varisleri, yemek borusunun kanamalı ülserleri, radyolojik inceleme­nin yeterince bilgi veremediği durum­larda özofagoskopi ile kolaylıkla tanına­bilir.
Kanamalı lezyonlar özofagoskopi uygulamasma engel oluşturmaz. Bu tür durumların tam ve hatta tedavisinde özofagoskopi büyük bir başarıyla kulla­nılabilir.
… Gene bazı iltihaplı hastalıklarda, mi­deden asit kaçağma bağlı ülserlerde, Ül­serlerin iyileşmesi sırasında oluşan ye­mek borusu daralmalarında özofagosko­pi ile kolayca tanı konabilir. Yemek bo­rusunun alt bölümlerinde peptik ülser, iyi ya da kötü huylu tümörlerden ve di-vertiküllerden kesin biçimde ayırt edile­bilir. İnceleme sırasında tümörsü bir ge­lişme görülen bölgeden alman biyopsi örneğinin incelenmesi, oluşumun iyi ya da kötü huylu olduğunu belirlemeye ya­rar.

• Midenin görüntülenmesi

Gastros­kopi, yani midenin görüntülenmesi, ar­tık mide hastalıklarının tanısında vazge­çilmez bir yöntem durumuna gelmiştir. Endoskopun bulunmasından önceki dö­nemde ayırt edilemeyen gastrit (mide il­tihabı) tipleri artık ayrıntılı biçimde sı-nıflandırılabilmektedir.
Atrofili gastrit, yani midenin işlev­sel ve yapısal dokusunda gerilemeyle seyreden mide iltihabı, kanseri hazırla­yan bir etken olarak kabul edilmekte ve bu tip gastrit belirlenen hastalarda gast­roskopiyle düzenli kontroller yapılarak olası bir kanser gelişimi erken evrede saptanabilmektedir.
Ülser, midenin neresinde gelişirse gelişsin gastroskopiyle kolayca saptana-bilmekte ve uygulanan tedavinin etkin­liği ya da olası bir kanser gelişimi izle­nebilmektedir.
Kötü huylu oluşumların erken evre­de saptanabilmesi, gastroskopi sırasında rastlanan bir polipin çıkarılıp hücresel inceleme yapılarak durumunun aydınla­tılması gene gastroskopi yardımıyla ger­çekleşmektedir.
Mide lenfomunda ya da midede ağırlaşma eğilimi taşıyan iltihaplı hasta­lıklarda midenin cerrahi girişimle alın­masına gerek duyulmadan erken tanıya ulaşılması da gastroskopinin başarısıdır.
Gastroskopi sayesinde sindirim sis­teminde kanaması olan hastanın kana­ma yeri gözle görülebilmekte ve kana­mayı önleyici tedavi biçimine karar ve­rilebilmektedir.
Ruhsal gerginliklere bağlı ülser, sep­tisemi, şok, ağır travmalar, çeşitli cerra­hi girişimler, geniş vücut yanıkları, akut solunum yetmezliği, bazı beyin hasta­lıkları, aspirin alımı, akut alkol zehirlen­mesi gibi durumlara bağlı olarak gelişen mide kanamalarında cerrahi girişim çok tehlikelidir ve öncelikle başka tedavi yöntemlerinden yararlanmak gerekir.
Hastadaki kanamanın ülser, polip, ‘anjiyom (damar tümörü), leyomiyom (iyi huylu düz kas tümörü) gibi cerrahi tedavi gerektiren bir nedene mi, yoksa atrofili gastrit gibi ameliyat gerektirme­yen bir nedene mi bağlı olduğu yalnızca gastroskopiyle anlaşılabilir

Rektosigmoidoskopi nedir?

Sigmoidoskopi sigmoidoskop adlı aletle  barsakların son 1/3 lük kısmını oluşturan rektum ve kolonun  son kısmının tetkikidir. Sigmoidoskop ucunda bir mercek ve ışık kaynağı olan, kolay bükülebilen fiberoptik bir cihazdır. Fiberoptik teknolojisi sayesinde barsağın içi bu aletle görülebilir.

Hazırlık:

Sigmoidoskopi yapılmadan önce doktorunuz barsaklarınızın boşaltılması için size mushil veya lavman önerecektir. İşlemden önce genellikle ağızdan kalın barsak temizliğine gerek yoktur. Bazı yaşlı hastalarda veya barsak boşalma problemi olan hastalarda ağızdan müshil veya sulu diyet önerilebilir. Genellikle barsakların son kısmının temizliği yeterlidir. Bunun için işlemden yarım veya bir saat önce boşaltıcı lavman (BT Enema vb.) makattan sıkılır, ilaç en az 15 dakika içeride tutulur daha sonra temizlenerek işleme hazır olunur.

Nasıl Yapılır:

Fleksibl sigmoidoskoplar ile anal kanal, rektum, sigmoid kolon ve inen kolon 50-60. cmye kadar incelenir. İşlem genellikle 10-15 dk sürer. İşlem sırasında genellikle hastanın sedatize edilmesine gerek yoktur. Hasta sol yanına sedyeye yatırıldıktan sonra doktor tarafından işlem kolaylıkla yapılır. Barsakların görülebilmesi için içeriye hava verildiğinden hastalar büyük abdest yapma hissi ve az olarak ağrı hissedebilirler.Sigmoidoskopi ile anal kanal lezyonları (hemoroid, fissür, fistül) teşhis edilir. Ayrıca rektum ve kolondaki kanserler, ülserler ve polip adı verilen anormal büyümeler görülebilir.

Kimlere Yapılmalı:

Sigmoidoskopi kolorektal kanser taramalarında kullanılır. 50 yaşından başlamak üzere her 3-5 yılda bir tekrarlanmalıdır.Ailevi poliposis (barsaklarda çok sayıda polipin oluştuğu bir hastalık), ülseratif kolit veya ailede bir kolorektal kanser hikayesinden dolayı kolorektal kanserlere yakalanma riski yüksek olan kişilerde her ne kadar kolonoskopi daha etkili olsa da 35 yaşından itibaren düzenli aralıklarla sigmoidoskopi yapılması da erken tanı açısından faydalı olmaktadır.

Sigmoidoskopi gaitada gizli kan testi pozitif olanlarda veya rektal tuşe bulguları normal olmayanlarda bir sonraki tetkik olarak uygulanabilir. Rektal kanamalarda veya sindirim sisteminin alt kısımlarını ilgilendiren bazı belirtilerde kaynağı belirlemek için kullanılabilir.

Sigmoidoskopi esnasında anormal bir yapı görülürse sigmoidoskopun içinden geçirilen bir biyopsi aleti ile laboratuvarda incelenmek için örnek doku parçası alınabilir.(biyopsi) Genellikle sigmoidoskopi de bir anormallik görülürse kolonoskopi gerekebilir.

Sigmoidoskopiden hemen sonra normal yaşantınıza dönebilirsiniz. Eğer biyopsi alındıysa sonuçların çıkması için birkaç gün beklemek gerekebilir. İşlem sırasında veya sonrasında fazla bir komplikasyon görülmez. Çok seyrek olarak (Polip çıkartılması, biyopsi sonucu) kanama, barsak delinmesi gibi komplikasyonlar oluşabilir.

Kalınbarsak ( Kolon ) Rektum ve Anüs hastalıklarının incelenmesinde kullanılan Endoskopik yöntemlerden en önemlisidir. Anüsten başlayarak Rektum ve Kolonların tamamının görülerek muayenesidir. Alet, yaklaşık 1 cm kalınlığında olup kolonların tamamını inceleyebilecek uzunlukta (1.75 m) ve barsak kıvrımlarına uygunluk gösterebilecek (fleksibl) bir yapıdadır. Bu muayene sırasında lezyonu (hastalıklı kısım) görmenin yanı sıra, gerekir ise buralardan biyopsi yapılabilir. Ayrıca poliplerin çıkarılması (polipektomi) ve kanama odaklarına sklerozan madde (kan durdurucu) enjeksiyonu yapılabilir.

KOLONOSKOPİ HANGİ KOŞULLARDA YAPILIR ?

KOLO-REKTAL HASTALIKLARIN GENEL BELİRTİLERİNDE
50 yaşdan sonra 3-5 yılda bir kez rutin muayene olarak,
Karına ait izah edilemeyen müphem belirtilerde,
Kolon ve Rektum kanseri veya polipleri nedeni ile daha önce tedavi edilen hastaların izlenmesinde,
Ülseratif kolit ve crohn gibi iltihabi barsak hastalığı olanların izlenmesinde,
Yakın akrabasında (anne, baba, kardeş ) kolon-rektum kanseri olanlarda
40 yaşından sonra 2-3 yılda bir kez, yapılır.

KOLONOSKOPİ NASIL YAPILIR ?

Kolonoskopide kolonların içi gözleneceğinden herhangi bir patolojik oluşumun gözden kaçmaması için barsakların tamamen temiz olması şarttır. Bu nedenle hastalara bir gün önceden barsak hazırlığı yapılır. Bunun için hastalara işlem öncesindeki günde posasız gıdalar verilir ve ayrıca laksatiflerde ( ishal yapıcı ilaçlar) verilerek kolonların tam bir temizliği sağlanır. İşlem ortalama 20-30 dakika sürer. Bazen hastalara hafif bir sedasyon( hafif uyuşturma) yapmak gerekebilir.

KOLONOSKOPİNİN ÖNEMİ NEDİR ?

Bilindiği gibi Kolon ve Rektum Kanserleri her iki cinste akciğer kanserinden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu kadar yaygın olan bu kanser türünden  büyük çapta korunmak mümkündür. Çünkü bilinmektedir ki bu kanserlerin % 95 i Kolon ve Rektumdaki poliplerden gelişmektedir. Halbuki diğer iç organların kanserlerinde kanserin geliştiği bu tip belirgin bir lezyon yoktur.Bu nedenle poliplerin biran önce saptanması ve henüz kanserleşmeden vücuttan uzaklaştırılmaları ( polipektomi) gelişebilecek bir kolon kanserini kesinlikle önleyecektir. Poliplerin çok yüksek oranda teşhis edilebilmeleri (%95) ve çıkarılmaları (polipektomi) ancak KOLONOSKOPİ ile mümkün olmaktadır. Şu halde gereken durumlarda yapılacak kolonoskopi Kolon ve Rektum Kanserlerinden KORUNMADA en  önemli teşhis ve tedavi aracıdır.